از آنجا که حماسه شعر کارکرد است، کثرت صنایع لفظی و هرگونه درنگ بسیار در آرایش سخن، که شتاب رویدادها را بگیرد و حواس خواننده را بیش از اندازه به مسائل فرعی دیگر بکشاند، از هیجان و تأثیر شعر حماسی میکاهد. از سوی دیگر، شعر بیآرایش که فاقد صنایع لفظی و معنوی باشد، سخنی لُخت و عور است. منتها ... ادامه مطلب »
ارتباطی مهم و چندسویه در اداره سیاسی- اقتصادی کشور و عمران و آبادانی آن بر مبنای شاهنامه / سمیه ارشادی
سمیه ارشادی؛ دکتری زبان و ادبیات فارسی و پژوهشگر شاهنامه فصلنامه پاژ؛ دوره جدید، سال یازدهم، شماره دوم، تابستان ۱۴۰۱ چکیده پژوهش پیشرو، ارتباطی متقابل و سلسله وار را در موضوعات «امنیت و اقتدار سیاسی»، «آبادانی»، «دریافت مالیات و رونق اقتصادی»، و «مخارج و بودجه های نظامی»، بنابر گزارش شاهنامه و دیگر منابع تاریخی بیان خواهد نمود؛ ... ادامه مطلب »
چرا در شاهنامه از پادشاهان ماد و هخامنشى ذکرى نیست؟ / احسان یارشاطر
ایران نامگ، سال سوم ، شماره ۲، زمستان ۱۳۶۳ ”تاریخ ملى“ ایران به صورتى که در شاهنامه و تواریخ اسلامى مثل طبرى و ثعالبى دیده مى شود، از تاریخ پادشاهان ماد و هخامنشى خالى است. اصولاً از تاریخ مغرب و جنوب ایران پیش از دورۀ ساسانى، در تاریخ ملى ایران اثرى پیدا نیست. منظور از ”تاریخ ملى“ در این مقاله ... ادامه مطلب »
شادی یکی از اصلهای هویت ایرانی در شاهنامه / دکتر منصور رستگار فسائی
آرمان زندگى شادى و خوشبختى است که با کوشش این جهانى و کمال معنوى به دست مى آید. براى شادى باید کوشید تا برابر قانون داد و راستى، میان تن و روان و فرد و جامعه هماهنگى به وجود آید. فرهنگ ایرانى، فرهنگ شادى است و به قول فخر الدین اسعد گرگانى: به شادى دار دل را تا توانى که ... ادامه مطلب »
فردوسی و معاصرانش/ منصور رستگار فسائی
بیش از یک هزاره از آفرینش شاهنامه به وسیله شاعر جاودانه ایران، فردوسی می گذرد. مردی که از یک سو گنجینه ای از رهاورد های ارزنده، ولی ازیادرفته نیاکان ما را از لابلای قرون و اعصار برآورد و به مردم خویش هدیه داد و از سویی دیگر فرهنگ گذشته پرفراز و نشیب ملت خویش را به عنوان وسیل های ... ادامه مطلب »
اسطورۀ کیخسرو در شاهنامه/ ابوالقاسم اسماعیلپور
داستانهای شاهنامه در طول روزگاران متمادی تحول یافته و دگرگون شدهاند. «مطالب اوستایی، چه آنها که در اوستای موجود دیده میشوند و چه آنها که از دست رفته و تنها ذکری از آنها در دینکرد بازمانده، فقط از شاهان پیشدادی و کیانی سخن میگویند، آن هم تا عصر گشتاسب. مقدمه: داستانهای شاهنامه در طول روزگاران متمادی تحول یافته ... ادامه مطلب »
«سرپرستی» و «فرزندخواندگی» در شاهنامه فردوسی / سمیه ارشادی – احمد ذاکری
«سرپرستی» و «فرزندخواندگی» در شاهنامه فردوسی با استناد بر کنوانسیون حقوق کودک (۱۹۸۹) پژوهشنامه ادب حماسی، سال سیزدهم، شماره دوم، پاییز و زمستان ۹۶ چکیده «سرپرستی» و «فرزندخواندگی» یک رابطه حقوقی با ویژگی ها و شرایطی خاص است که با توجه به سابقه تاریخی و نگرش ویژه به آن در ایران باستان، نمونه های گوناگونی از آن در شاهنامه ... ادامه مطلب »
برداشتی تازه از مصرع «نه کس، دست را سُوی رُسته پَسود» / سمیه ارشادی
چکیده «نه کس، دست را سُوی رُسته پَسود» از جمله اشارات کوتاه، اما بسیار مهم و دقیق شاهنامه، پیرامون نظام مالیاتی و قواعد و قوانین مربوط به آن در دوران پیش از قباد و پسرش انوشیروان است. موضوع این مصرع اشاره دارد به داستانی که در برخی منابع با اندک تفاوت هایی آمده و مضمون آن یکی از اشکالات مهم ... ادامه مطلب »
چو زن شاه شد، کارها گشت خام! / سمیه ارشادی
پژوهش و نگارش: سمیه ارشادی یکی دختری بود بوران به نام چو زن شاه شد، کارها گشت خام (ج۴، پادشاهی بوراندخت، ۱۰۷۵: ۱) دو اشاره متضادِ «سستیِ امور کشور در پیِ پادشاهی زنان» و سپس بیان «خدمات بی شمار بوراندخت» در مدت اندک پادشاهی اش، به گزارش شاهنامه و منابع دیگر، چنین نشان میدهد که این مضمون ... ادامه مطلب »
دریغ فردوسی / علیرضا قیامتی
دریغ فردوسی دکتر علیرضا قیامتی ـ موسسه فرهنگی ، هنری خردسرای فردوسی چکیده: شاهنامه در درازنای تاریخ نقشی بیبدیل برای حفظ کیان ملی و جلوگیری از یورشهای بیگانگان داشته هرگاه غرور میهنی آسیب دیده و ارجمندی، آزادگی و دادگری دستمایهی بیگانگان شده این شاهنامه بوده که پناهگاه ملی ایرانیان بوده است. آن انگیزه جانبخشی که جان فردوسی را با ... ادامه مطلب »