بازبینی کلی
باشگاه شاهنامه پژوهان _ سحن: کتاب صوتی ترجمه انگلیسی شاهنامه فردوسی در آمریکا چندی پیش منتشر شد. از ویژگی های جالب این نسخه صوتی از شاهنامه مقدمه فرانسیس فورد کاپولا، فیلمساز مشهور آمریکایی بر آن است.
این مجموعه، نسخه صوتی کتاب «شاهنامه: حماسه پادشاهان ایرانی» است که بهعنوان ترجمه نو از شاهنامه در سال ۲۰۱۳ توسط دکتر احمد صدری به انگلیسی برگردان شده است و بخشی از پروژه شاهنامه بنیاد «کینگوراما» است که بهطور ویژه در زمینه شناساندن شاهنامه کوشش میکند.
حمید رحمانیان، گرافیست و فیلمساز ایرانی ساکن آمریکا سرپرستی این کار را برعهده دارد. او پس از انتشار نسخه کامل شاهنامه به زبان انگلیسی، به چاپ نسخه مصور و نقش برجسته «ماجرای ضحاک» پرداخت. او از ماه فوریه سال ۲۰۱۶ اپرای عروسکی-سایهای بزرگی به نام «پرهای آتش» را به روی صحنه برده که به روایت داستان زال از کودکی تا پهلوانی میپردازد. نخستین اجراهای این تئاتر بزرگ در بورلی هیلز کالیفرنیا بود که با استفاده از هشت بازیگر، بیش از ۱۵۰ عروسک و حدود ۱۲۰ صحنه متحرک به نمایش درآمد.
فرانسیس فورد کاپولا نیز در همین زمان به تماشای این نمایش نشست و به گزارش لس آنجلس تایمز، آنقدر از آن لذت برد که دو بار دیگر هم آن را تماشا کرد!
این مسئله به همراه علاقه شخصی این فیلمساز ۷۸ ساله به شاهنامه فردوسی، موجب شد تا کاپولا مقدمه کتاب صوتی شاهنامه را برای این مرکز آماده کند. گفتاری که میتوانید در ادامه متن کامل آن را بخوانید.
من فرانسیس فورد کاپولا هستم.
شاهنامه، حماسه شاهان، چندسال پیش برای نخستین بار به دست من رسید و من آن را به سرعت و با ولع خواندم. احساس کردم گنجینهای در حد و اندازههای گیلگمش یا حماسههای هومر را کشف کردهام. البته این بار از ایران باستان. این اشعار به فرم فعلی، حدودا در قرن یازدهم و توسط شاعر پارسی فردوسی سروده شده است و خوشبختانه با داستانها و اسامی پادشاهانش توقعاتم را برآورده کرد. البته حقیقتا با آنها کاملا هم بیگانه نبودم. و به یاد آوردم که در رباعیات عمر خیام هم به آنها اشاره شده بود. که در دوران دبیرستان آنقدر دوستش داشتم که به دختران مورد علاقهام هدیه میدادم. شاید بهتر است جمشید و کیقباد را از مجموعه شاهنامه در نظر نگیریم؛ خب ما چه کار به کیقباد بزرگ یا کیخسرو داریم؟ اما من برای بار دوم خود داستانها را میخواندم و دیدم چقدر جذبشان شدم. در میان شور شگفتانگیز شاعرانه، این متنی است متقن با درونمایه توارث و توالی. داستان پادشاهان و پسران با نخ اصلی قصه که مسئله غامض و ناگزیر توارث است. من کاملا تحت تأثیر قرار گرفتم که اغلب این پسر نیست که به پدر خیانت میکند؛ بلکه برعکس، شاه قدرت زیادی دارد اما نیازش به کمک پسر هم خیلی شدید است و اگرچه پدر به پسر گفته است اگر او سپاه را رهبری کند و دشمن را شکست دهد، پادشاه جدید خواهد شد. پسر نیز پیروزمندانه برمیگردد اما شاهد عهدشکنی پدر است. معمولا بهخاطر ملکه جدید که پدر به زنی درآورده است. ملکه وسوسه و حسادت که معمولا به قصه وارد میشود. سالها بعد من نسخه خلاقانه و خارق العادهای از شاهنامه را به صورت اپرای عروسکی-سایهای دیدم.