فتح الله مجتبایی : تاریخ و روح ایرانی از کسانی که برای فرهنگ ایرانی کار می‌کنند، سپاسگزار خواهد بود

باشگاه شاهنامه پژوهان _ گزارش : فتح‌الله مجتبایی می‌گوید، آنچه باعث فخر و سربلندی ماست تاریخ و فرهنگ ما است و هرچه در این زمینه کار شود کم است. با ایران شوخی کردن کار آسانی نیست. به گزارش باشگاه شاهنامه پژوهان به نقل از ایسنا، فتح‌الله مجتبایی در بخشی از مراسم پایانی هفتمین دوره جایزه «فتح‌الله مجتبایی» که سه‌شنبه (۲۶ دی‌ماه) در شهر کتاب مرکزی برگزار شد با اشاره به افزایش کمی تعداد رساله‌هایی که به این جایزه رسیده‌اند، بیان کرد: زمانی که ما این جایزه را شروع کردیم فقط سه رساله به دست ما رسیده بود اما حالا از ۳۰ عدد تجاوز کرده است. این موضوع نشان‌دهنده این است که این جایزه مورد قبول جامعه ادبی ما قرار گرفته است. اگر چیزی باشد که مایه فخر ما ایرانی‌ها باشد فرهنگ و تاریخ ماست. هرچه در این زمینه کار شود کم است. ما نفت داریم اما بیش از آن‌که مایه رفاه ما باشد مایه زحمت ما بوده است و بعد هم تمام می‌شود. آنچه که از ما می‌ماند هویت ملی، تاریخ و مفاخر فرهنگی ماست که مایه سربلندی ما بوده‌اند و هستند. با ایران شوخی کردن کار آسانی نیست. هر کسی که در زمینه فرهنگ ما کار می‌کند باید مورد تقدیر قرار بگیرد. تاریخ و روح ایرانی از کسانی که برای فرهنگ ایرانی کار می‌کنند، سپاسگزار خواهد بود.

او افزود: تجربه ما در زمینه رساله‌ها تجربه مفیدی بوده است. تحقیقات ما در چند دهه گذشته در مورد شخص خاص یا موضوع خاصی بوده که در ایران فعالیت می‌کردند یا کتابی تصحیح می‌کردند که از حدود و چارچوب تاریخ ایران فراتر نمی‌رفت. اما رساله‌هایی که اکنون به دست ما می‌رسند، فراتر از جغرافیای ایران هستند و موضوعات جهانی را مطرح می‌کند. این‌ها مقدمه خوبی برای جهانی شدن تحقیقات ما است. رساله‌هایی که به دست ما می‌رسند نگاه فراجغرافیایی به فرهنگ دنیا دارند و بیشتر جنبه تطبیقی و پدیدارشناسی پیدا می‌کنند که باعث آشنایی دیگران با فرهنگ ما می‌شوند.

مجتبایی با اشاره به کهولت سن خود، گفت: اگر من ماه‌های آخر عمر خود را نگذرانم در سال‌های پایانی آن هستم. امیدوارم جریانی را که شروع کرده‌اند ادامه پیدا کند. رساله‌هایی که از دو بوته آزمایش می‌گذرند رساله‌های خوب و قابل تقدیری هستند. امیدوارم این جریان ادامه پیدا کند تا نسل‌های آینده نیز از این تشویق‌ها برخوردار شوند.

در این مراسم علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی شهر کتاب با تقسیم‌بندی پایان‌نامه‌ها به چند دسته گفت: در سال‌های اخیر شاهد ضعیف بودن پایان‌نامه‌ها هستیم و تولید فکر، ابتکار و خلاقیت و بیان نکات تازه در پایان‌نامه‌ها کمتر شده است.

او درباره تعداد آثار ارسالی به این جایزه گفت: امسال ۳۴ پایان‌نامه به دست ما رسید که نسبت به سال‌های گذشته افزایش دو برابری داشت. ۲۲ نویسنده‌ی این پایان‌نامه‌ها، زنان بودند و ۱۱ پایان‌نامه متعلق به مردان بود. ۲۱ پایان‌نامه در حوزه ادبیات کلاسیک بود که بیشترین فراوانی برای شاهنامه‌پژوهی بود. همچنین ۸ پایان‌نامه مربوط به ادبیات معاصر ما بود.

برگزیدگان هفتمین دوره جایزه «فتح‌الله مجتبایی» به این شرح معرفی شدند: رساله‌های دکتری «نقش تقابل در ساختار بافت و زیباشناسی مثنوی» از لاله معرفت از دانشگاه خوارزمی و «بررسی ساختار اسطوره‌ای حماسه‌های پهلوانان خاندان سام» از لیلا حق‌پرست از دانشگاه فردوسی به عنوان برگزیدگان این دوره از جایزه «مجتبایی» معرفی شدند. همچنین از رساله «ریشه‌یابی اقوال صوفیه در نوبت ثلاثه کشف‌الاسرار» نوشته بهدخت نژادحقیقی از دانشگاه شهید بهشتی تقدیر شد.

بعد از اعلام برگزیدگان جایزه «فتح‌الله مجتبایی»، استادان راهنمای این رساله‌ها و همچنین نویسنده‌های این پایان‌نامه‌ها درباره پایان‌نامه‌های خود سخنانی کردند.

در بخشی از مراسم تقی پورنامداریان – استاد دانشگاه- با تشکر از برگزارکنندگان جایزه فتح‌الله مجتبایی گفت: این جایزه ظلمی را که بر سر رساله‌های دکتری می‌آمد، جبران و بستر تشویق سنجیده دانشجویان را فراهم کرده است. نظام اخلاقی و اجتماعی ما در طول تاریخ به‌ویژه در دوره‌ای که دوره دکتری گسترش یافته است، به‌گونه‌ای با ملاحظات عاطفی و داد و ستدهای دوستانه، با قضاوت‌های حق‌جویانه همراه است. گویی حق بدون رنگ و لعاب عاطفی، حق نیست. ارزش نهایی رساله‌ها با همه عیب‌هایی که دارند، معیار عاطفی و دادوستدهای دوستانه هستند.

او سپس لطیفه‌ای از ملانصرالدین بیان کرد و گفت: آنچه که در این میان ضرر می‌کند فقط حق است. حتی دانشجویانی که به جای پایان‌نامه، اباطیل‌نامه نوشته‌اند از جلسه دفاع راضی برمی‌گردند. ما نمی‌توانیم که پایان‌نامه‌ها را رد کنیم و آن‌ها را نپذیریم.

سپس محمدجعفر یاحقی توضیحاتی را درباره پایان‌نامه لیلا حق‌پرست ارائه کرد و گفت: ما تحت تاثیر موج شاهنامه‌پژوهی نبوده‌ایم اما این موج و رستاخیز (شاهنامه‌پژوهی) نیازی است که جامعه حس می‌کند و امیدوارم به نتایج بهتری برسد.

در بخش دیگری از این مراسم بهدخت نژادحقیقی که پایان‌نامه‌اش مورد تقدیر قرار گرفته بود، اظهار کرد: من خوشحالم که در این جایزه شرکت کرده‌ام و تشکر می‌کنم از برگزارکنندگان این مراسم. کسی که این مراسم را برگزار می‌کند با انگیزه شخصی و دلسوزانه جایزه را شکل داده است. داوران اهل فن پایان‌نامه را خوانده‌اند. حداقل حُسن این جایزه این است که کارها دیده می‌شود، کارهایی که احتمالا در قفسه‌ کتابخانه‌های دانشگاه خاک بخورند و کسی بهشان توجه نکند و خوشحالم که برندگان این جایزه خانم هستند. مبارزه پنهانی در محیط آکادمیک با زنان وجود دارد. در دانشگاه‌ها شعارهایی می‌دهند اما در برابر حضور زنان مقاومت می‌کنند. امیدوارم این جایزه میزان ظلمی را که دانشگاه‌ها در حق علوم انسانی و در حق دانشجویان انجام می‌دهند، کاهش دهد.