نویسندگان دکتر سید مجتبی میرمیران (۱) انوش مرادی (۲) (۱)استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان (۲)مربی پژوهشی پژوهشکده گیلان شناسی و دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه پیام نور _ چاپ شده در فصلنامه مطالعات داستانی چکیده یکی از رویکردهای مهم نقد و بررسی آثار ادبی، نقد کهن الگویی یا اسطوره شناختی است که آن خود یکی از متفرعات نقد ... ادامه مطلب »
در اپیزود دل‌انگیزی در درون داستان رستم و سهراب، گردآفرید، دختر دلاور دلارای ایرانی، آنگاه که در نبرد با سهراب فرو می‌مانَد و موی و چهره دلبندش برون می‌افتد جوان یکتادل و خوشباور را به نیرنگ زنانه دست به سر می‌کند و از بالای دژ تسخَرزنان می‌گوید: نباشی بس ایمن به بازوی خویش خورد گاو نادان ز پهلوی خویش تا ... ادامه مطلب »
پس از تحقیقات مفصل محققان درباره ی مازندران حماسه فردوسی، بحث در این باره گویا زائد به نظر می رسد. اما در این مقاله سعی بر این شده است به مازندران از دیدگاهی دیگر نگریسته شود. نکته مهم این که برای تعیین و تشخیص مرزها در حماسه بیشتر باید به مقوله های فرهنگی توجه شود تا مرزهای جغرافیایی؛ فرهنگی که ... ادامه مطلب »
به گفتۀ فردوسی در دیباچۀ شاهنامه، نخستین بار دقیقیِ جوان، سرایش شاهنامۀ ابومنصوری را آغاز کرد، ولی جوانیِ او را «خوی بد» یار بود و «بدان خوی بد جان شیرین بداد» و بدین سان، نامۀ خسروان ناگفته ماند. سپس بیت زیر را می‌آورد: یکایک ازو بخت برگشته شد / به دست یکی بنده بر کشته شد[۱] منابع پس از شاهنامه، ... ادامه مطلب »
در پس ماجرای کناره گیری کیخسرو از سلطنت و در واقع خودکشی او، یک نظریه سیاسی عمیق نهفته است. انکار نمی کنم که در این کار او رنگی از یک نوع فلسفه سیاسی وجود دارد، اما هر فلسفه ای نیز دلا یل ویژه خود را دارد که باید روشن شود. این مساله کوچکی نیست که پادشاهی درست در اوج خوشبختی ... ادامه مطلب »
اشاره: مرحوم استاد دکتر ریاحی اهمیت ویژه‌ای برای شاهنامه قائل بود و چند اثر در این موضوع دارد که یکی از آنها کتاب «سرچشمه‌های فردوسی‌شناسی» است (چاپ مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی) و این نوشتار برگرفته از آن است. شاهنامه تجلی روح ملی ایران است؛ اما نباید تصور کرد که همه ارزش و اهمیت شاهنامه تنها به علت موضوع آن، ... ادامه مطلب »
شکاریم یکسر همه پیش مرگ سری زیر تاج و سری زیر ترگ (رستم و سهراب، بی ۹۲۴) در نگاه نخستین چنین به نظر می‌رسد که مصراع «یکی دخمه کردش ز سُمّ ستور» از آن مفاهیمی بوده است که در اصل پهلوی داستان وجود داشته و فردوسی نخواسته است در آن تغییری ایجاد کند و برای خودش هم نوعی پرسش بوده ... ادامه مطلب »
مرتضی ثاقب فر چکیده : انگیزه در نوشتن این جستار (مقاله) اظهار نظری است که در نشستی ، از دو زبان شناس گرامی ایرانی شنیدم که این سخن را که « فردوسی آفریننده ی بزرگترین اثر حماسی جهان است » گزافه انگاشتند و تلویحا خواستار حذف آن شدند . گمان میکنم اگر این دو گرامی شاهنامه را از سر تا ... ادامه مطلب »
فردوسی که خود بیش از هرکسی قدر گوهر یکدانه اش را می داند، در آغاز باشکوه شاهنامه هیچ پادشاه، پهلوان، امیر و یا وزیری را شایسته ی ستایش نمی داند. او می خواهد شاهکارش را با ستایش حقیقتی آغاز کند که به هیچ گروه و فرقه ای تعلق نداشته باشد، جهانی باشد و در همه ی زمان ها و مکان ... ادامه مطلب »
( حماسه و تاریخ ) جلال خالقی مطلق گاه هسته اصلی حماسه رویدادی تاریخی است. کسی یا کسانی در نبردی از خود دلیری و از جان گذشتگی نشان می دهند. سپس آن واقعه بر سر زبان مردم می افتد و با گذشت زمان شاخ و برگ می گیرد و تبدیل به روایت یا داستانی حماسی می شود که گاه در ... ادامه مطلب »
باشگاه شاهنامه پژوهان ایران را باشگاه شاهنامه پژوهی خواهیم کرد