چاپ شده در مجله دانشکدی ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد(علمی ـ پژوهشی). شماره اوّل سال سی و نهم بهار ۱۳۸۵- شماره پی درپی ۱۵۲- صص ۱۸۹-۲۰۵٫ آرش اکبری مفاخر دانشگاه فردوسی مشهد رستم و دوشیزی روشنی چکیــــده دوشیزه روشنی از اساطیر مانوی است که نور ربوده شده به دست دیوان را دوباره به سرزمین روشنایی برمی ... ادامه مطلب »
ابوالفضل خطیبی تارنگار ابوالفضل خطیبی پس از اسیر شدن هجیر در دز سپید به دست سهراب، گردآفرید، دختر گَژدَهم بر اسب می‌نشیند و به جنگ سهراب می‌آید، ولی (فردوسی، ۱۳۹۳، ص ۲۶۹، ب۲۰۷-۲۱۰): بدآورد با او بسنده نبود / بپیچید ازو روی و برگاشت زود سپهبَد عِنان اَژدَها را سپُرد / به خَشم از هوا روشنایی ببرد چُن آمد ... ادامه مطلب »
بررسی نورومیتولوژیک شاهنامه بخش دوم: سیامک عبدالرضا ناصرمقدسی داستان سیامک بخش بسیار کوچکى از شاهنامه را شامل مى شود.در واقع او در میانه داستان شاهان گم شده است.همانند آنچه که در مورد کیومرث گفته شد، بررسى نورومیتولوژیک داستان سیامک صرفا از طریق یک بررسى بینامتنى مقدور و میسر است.در واقع تفاوت روایت شاهنامه با آنچه که از متون اوستایى ... ادامه مطلب »
پریسا ابراهیمی تالکانی درگذشته هنگامی‌که می‌خواستند بی‌گناه را از گناهکار شناسایی کنند، آن شخص باید از میان آتشِ داور عبور می‌کرد و اگر به سلامت بیرون می‌آمد نشانه‌ی بی‌گناهی و پاکی بود. در استوره‌ی ایرانیان، گذر از آتش، در داستان سیاوشدیده می‌شود که برای تهمتی بود که نامادریش سودابه به او زد، و در کنار آیین‌هایی که با آتش برگزار ... ادامه مطلب »
عبدالرضا ناصر مقدسی اساس بحث ما براى بررسى نورومیتولوژى در این سلسله مقاله، همانا متن شاهنامه است. اما در همین آغاز متوجه مى شویم که براى چنین بررسى اى ناگزیر از مراجعه به متون دیگر هستیم و اگر پایه بررسى را خود متن شاهنامه به تنهایى بگذاریم چندان راه به جایى نخواهیم برد.همانطور که خواهیم دید تنها از این ... ادامه مطلب »
نویسندگان: دکتر احمدرضی* مجتبی محمدنیا** مقدمه خویشاوندکشی یااقدام برای نابودی اعضای خانواده یکی از بن مایه هایی است که به گونه های مختلف، در آثار ادبی سرزمین های گوناگون روایت شده است. در این میان، رویارویی پدر و پسر از برجستگی خاصی برخوردار است. این برخورد ناخوشایند، دستمایه به وجود آمدن داستان های عالی و درخشانی در ادبیات ملل ... ادامه مطلب »
ایران آشناترین نامی است که خواننده «شاهنامه» با آن روبرو می‌شود و بیش از هشتصد بار در سراسر شاهنامه تکرار شده است. این نام در شاهنامه به کجا اطلاق شده است؟ به یقین خوانندگان دقیق شاهنامه به ابهامی که از نظر جغرافیایی در کاربرد این واژه هست، توجه کرده و از خود پرسیده‌اند: ایران در شاهنامه با چه مرزهایی ... ادامه مطلب »
یادگار زریران و رزمنامۀ کنیزک آرش اکبری مفاخر ایران نامگ سال ۲، شمارۀ ۱، بهار ۱۳۹۶ ۱٫ مقدمه یادگار زریران از آثار حماسی باارزش ایرانی است که در اوستا (آبان‌یشت، بند۱۰۹؛ گوش‌یشت، بندهای ۲۹–۳۱) اشاره‌هایی گذرا به آن شده است. بنیاد شکل‌گیری این داستان به دوران اشکانی بازمی‌گردد، اما نوشتار نهایی آن در روزگار ساسانی به زبان پهلوی (فارسی ... ادامه مطلب »
دکتر قدمعلی سرّامی (دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان) چکیده یکی از کلیدی ترین مباحث شاهنامه‌شناسی مبحث گوهر و هنر در این حماسه است. از دیدگاه شاهنامه جهان‌آفرین، جهان کهین: مردم و جهان مهین: گیتی را هر یک با گوهری وی‍‍ژه آفریده است و هر دو ناگزیر‌ند، فرمان گوهرها‌یشان را گردن گذارند امّا به گوهر جهان کهین (مردم) اختیار ... ادامه مطلب »
زاگرس زند* صبا پژمان فر** چکیده تصویری که در درازای تاریخ از دیگر ملتها و چهره ی فرهنگی/هویتی آنها در داستانها و روایات ملی ایرانیان شکل گرفته، بسیار مهم و دیرپا می تواند باشد. هند و ایران همواره از تمدنهای کهن و بزرگ جهان بوده که وارونه ی بسیاری از تمدنهای بزرگ، هنوز از میدان جهانی به در نشده ... ادامه مطلب »
باشگاه شاهنامه پژوهان ایران را باشگاه شاهنامه پژوهی خواهیم کرد