نوروز از جشنهای باستانی ایران است و شاید قرنها پیش از عهد هخامنشی هم در ایران معمول بوده است. این عید که بزرگترین عید ملی ایرانیان است در اعتدال ربیعی روز اول بهار و حلول برج حمل برگزار میشود. در عربی نوروز را «نیریز» و آن را نیاریز جمع میبندند و علاوه بر این معنی، به معنی روز شادمانی بکار ... ادامه مطلب »
درونمایه های اساطیری نوروز/ ابوالقاسم اسماعیل پور مطلق
دیرینگی نوروز در فرهنگ ایران و آسیای غربی خود باعث پیدایش مضامن اساطیری در ادوار گوناگون شده است. هر چند نمی توان تاریخی قطعی برای پیشینه نوروز قائل شد، اما رگه هایی از اساطیر نوروزی مربوط به هزاره نخست پ.م. و اعصار بعد را می توان یافت. نخستین درونمایه اسطوره ای نوروز و شاید کهن ترینِ آن اسطوره بندهشتی و ... ادامه مطلب »
پیک های نوروزی / جابر عناصری
روستائیان با گل و سبزه سرودخوانان به شهر می آیند تا ورود نوروز را به اهالی شهر بشارت دهند. یکی از جشن های دیرینه سرزمین ما که نشانه ای از شکوه و عظمت کشور کهنسال ماست، عید نوروز است. این جشن با وجود گذشت قرون و اعصار هنوز هم اصالت خود را حفظ کرده و در سراسر کشور خصوصاً در ... ادامه مطلب »
نوروزنامه / ابوالقاسم انجوی (شیرازی)
نوروز کهن ترین و دیرینه ترین جشن ایرانیان یادی از نوروز شیراز و همه جا شیرینی پزان – سفیدگری – چارشنبه سوری – حوض ماهی – حمام عید – شب جمعه آخر سال – پنجه و پنجک و فروردگان – نوروز تاریخ نبود که نوروز بود و برگزار می شد آب سرد زمستان و پلو شب عید نوروز ... ادامه مطلب »
نقد و ردِّ نظریّاتِ شرقی و غربی در شاهنامهشناسی/ سجّاد آیدِنلو
دکتر محمود امیدسالار یکی از نامدارترین شاهنامهشناسانِ معاصر هستند. کارنامۀ پژوهشهای ایشان را بهطورِ کلّی میتوان در سه بخش تقسیمبندی و بررسی کرد: نخست، مقالاتِ مختلف در نشریّاتِ عمدتاً چاپِ خارج (ایرانشناسی و ایراننامه) در دهۀ شصت و هفتاد دربارۀ مسائلِ متنی، لغوی، تحلیلی، حماسی – اساطیری و فولکلوریکِ شاهنامه که بخشِ مهمّی از آنها در مجموعۀ جستارهای شاهنامهشناسی و ... ادامه مطلب »
اهریمن پرستی زروانی و نمونه های بازمانده از آن / آرش اکبری مفاخر
مقـــدمه مسئله خیر و شر یکی از کهن ترین چالش های درونی و روانی انسان است. انسان در آغاز بین این دو امر تفاوت بنیادی قایل بوده و آنها را از هم باز می شناخته است. در کهن ترین نوشته ایرانی؛ گاهان(۴۵٫ ۲؛ ۳۰٫ ۳) دو عنصر خیر و شر در برابر یکدیگر قرار گرفته و در همه ویژگی ... ادامه مطلب »
ترسیم چرخه عدالت در شاهنامه/ طاهره عزیزی
طاهره عزیزی* ادبیات ایران زمین، چه شعر و چه نثر، بخش مهمی از تاریخ، فرهنگ و اندیشه جامعه را بازگو می نماید. شاهنامه فردوسی، یکی از منظومههای ادبی ایران و جهان می باشد که اندیشه سیاسی در ایران باستان و الگو شاهی آرمانی را جستوجو می کند. یکی از مؤلفههای بسیار مهم در آن، عدل و داد است که در ... ادامه مطلب »
سیاوش، شخصیّتی آیینی و رازناک در شاهنامه / فیروز فاضلی _ ابراهیم کنعانی
نویسندگان فیروز فاضلی۱؛ ابراهیم کنعانی ۲ ۱استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان ۲دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه سمنان چکیده اسطوره سیاوش، با در نظر گرفتن جز به جزء ساخت مایه های آن، یکی از اصلی ترین و محوریترین بخشها در زنجیره اسطورهای ایرانی است. این اسطوره یکی از پشتوانههای ساختاری شاهنامه به شمار ... ادامه مطلب »
پیام شاهنامه / محمدامین ریاحی
شاهنامه به نام «خداوند جان و خرد» آغاز میشود. اینکه از صفات بیکران خداوندی، بر جان آفرینی و خردبخشی او تکیه میکند، میخواهد بگوید که مهمتر از هر چیزی جان است و زندگی، و زندگی باید با خردمندی توام باشد. از اینجاست که در سراسر شاهنامه عشق به زندگی، و آسایش و نیکبختی افراد انسانی، و پرهیز از آزار دیگران ... ادامه مطلب »
بررسی نورومیتولوژیک شاهنامه: وضعیت پارادوکس وار ضحاک/ عبدالرضا ناصر مقدسی
من در مطلب قبلی بصورت مفصل از منظر نورومیتولوژی به ضحاک و داستان او پرداختم. به دلایلی که در آن قسمت گفته شد بر این اعتقادم که داستان ضحاک لایه های متعددی دارد که انتساب آن به روایت زرتشتی عملا تحلیل این لایه ها را ناممکن ساخته است.بی شک ریشه اصلی داستان ضحاک را باید در روایات دینی یافت. ... ادامه مطلب »