نقدی بر کتاب «خداینامگ»؛ نوشته یاکوهامین آنتیلا نوشته سمیه ارشادی «کتاب خداینامگ؛ شاهنامه فارسی میانه» عنوان کتابی است که به قلم یاکوهامین آنتیلا و با ترجمه مهناز بابایی به تازگی از سوی انتشارات مروارید در ۳۲۱ صفحه به چاپ رسیده است. این کتاب همانگونه که نویسنده آن در مقدمه بیان نموده، در هفت فصل ... ادامه مطلب »
داستان رستم به زبان سُغدی که ریشه اسطوره‌ای دارد و به احتمال قوی مربوط به اساطیر اقوام ایرانی شرقی است، اگر چه جزء مجموعه متون سغدی بودایی که در چین پیدا شده می‌باشد، از نظر محتوا ارتباط با متون بودایی ندارد. داستانی کاملاً مستقل است و از هیچ یک از دیدگاههای فلسفی بودا متأثر نیست. برای مقدمه بد نیست عرض ... ادامه مطلب »
آرش اکبری مفاخر دانشکاه فردوسی مشهد قطب علمی فردوسی شناسی خاستگاه نام گذاری دژ اهریمنی بهمن در شاهنامه هدیه به استاد فرزانه جناب آقای دکتر جلال خالقی مطلق چکیده این مقاله به بررسی این پرسش می پردازد: چرا نام دژی که ساکنان آن از تبار اهریمن، دیوان و جادوانند و به اهریمن پرستی می پردازند، به نام امشاسپند بهمن ... ادامه مطلب »
تئودور نولدکه درباره مقام زن در شاهنامه می نویسد: در شاهنامه زنان نقش فعالی ایفا نمی کنند؛ تنها زمانی ظاهر می شوند که هوس یا عشقی در میان باشد. اما این نظر چندان دقیق به نظر نمی رسد. درست است که به لحاظ کمّی حجم بسیار کمتری از شاهنامه به زنان ـ در مقایسه با مردان ـ اختصاص یافته، ولی ... ادامه مطلب »
منتشر شده در متن نامه ادب فارسی، دوره ۱، شماره ۴، زمستان ۱۳۸۸ چکیده منظور از تلقّیات عامیانه درباره فردوسی و شاهنامه، روایات، باورها و دانسته های عامّه مردم ایران – به غیر از طبقه اهل قلم و فرهیختگان- است که هم خاستگاه و شیوه حفظ و انتقال آنها شفاهی بوده و هم برخلاف آگاهی ها و خواسته های دسته ... ادامه مطلب »
چکیده جمشید یکی از پادشاهان ایرانی است که مرگ ویژه ای دارد. او همانند یک درخت از سر تا پا اره و پیکرش به دونیم میشود. مرگ جمشید با اره بیانگر ویژگی درختی پیکر اوست که باعث شده تا او با عنوان هایی همچون درخت شاه جمشید و بهشتی شاخ مورد خطاب قرارگیرد. تقریبا بیشتر گزارشهای مربوط به مرگ جمشید ... ادامه مطلب »
منبع : پژوهشنامه زبان و ادب فارسی، دوره ۲، شماره ۴، زمستان ۱۳۸۷ چکیده منظومه‌هایی که پس از شاهنامه و غالباً به پیروی از آن، در زمینه های پهلوانی، دینی و تاریخی به نظم درآمده‌‌‌اند، از مآخذِی هستند که کمتر مورد توجّه فردوسی شناسان است. حال آنکه سَرایندگانِ بیشترِ این آثار افزون بر تأثّرات فراوان زبانی، ادبی و اندیشگی از ... ادامه مطلب »
تهمینه/ تهمیمه دختر پادشاه سمنگان بود که نیمه شب به بالین مهمانِِ پدرش رستم آمد و خود را بر او عرضه کرد و از پیوند آنان سهراب زاده شد. نام تهمینه در دو بیت زیر از داستان رستم و سهراب آمده است: یکی آنجا که خودش را به رستم معرفی می‌کند: چنین داد پاسخ که تهمینه‌ام / تو گویی که ... ادامه مطلب »
داستان ضحاک، داستانی بسیار عجیب و پر از رمز و راز می باشد. همین که ما در تفسیر نورومیتولوژیک شاهنامه چند قسمت را به ضحاک اختصاص دادیم نشان از پیچیدگی این داستان و نیز شخصیت اصلی آن است.البته بررسی جنبه های مختلف این شخصیت به این جا ختم نخواهد شد. نگارنده بر آن است که اگر فرصتی دست دهد سایر ... ادامه مطلب »
کـوریم و راه و پـاست. عصیان، عصـای ماست! دریـا شــنـاور اســت، گــر کــار ما شـناست! امــواج عــاصـی‌انــد، ایـن ناخـدا، خـداست! بـس تــیغ آبــگــون، رویــان از آبـهـاسـت. عصمت که بند بـست، عصیان، گـره‌گـشاست. از سور و سوگ رست، ایـن چـنگـی آشناست. فرش است روی گور، بـا عـرش همـنواست! آتـش زبـانـه‌خـوست، هر جا که باد خـاست. چـاهی بکـن! بـبـیـن، تـا خـاک، ... ادامه مطلب »
