آرش اکبری مفاخر پژوهشگر ادب حماسی ایران چکیده بخش کهن برزونامه از آثار شاخص ادب حماسی ایران است که دو روایت فارسی و گورانی از آن در دست است. از روایت فارسی ۴ دستنویس اصلی در حدود ۴۲۰۰ بیت وجود دارد که عبارتند از: دستنویسهای کمبریج ۸۲۹ ق، دهلی ۸۳۱ ق، بایسنقری ۸۳۳ ق و لنینگراد ۸۴۹ ق. از روایت ... ادامه مطلب »
نگاهی نو به ادبیات حماسی در ایران دکتر آرش اکبری مفاخر[۱] چکیده بارزترین نکتۀ آسیب‌شناسی در مطالعات ادب حماسی ایرانی پرداختن این پژوهشها به آثار حماسی شرق ایران با محوریت زبان فارسی و شاهنامه و عدم توجه به ادب حماسی ایران به زبانها و گویشهای دیگر است. در این مقاله برای نخستین بار با نگاهی نو ادب حماسی ایران ... ادامه مطلب »
دو فصل‌نامۀ تخصصی پژوهش‌نامۀ فرهنگ و زبان‌های باستانی سال اول، شماره دوم، بهار و تابستان ۱۴۰۰، صص ۱۰۳-۱۲۰ پوروشه (برگردان فارسی و توضیحات واژگانی) و مقایسه آن با اسطورۀ کیومرث مینا کامبین*[۱] چکیده پوروشه غول نخستینی است که از قربانی شدن و تکه‌های بدن او هستی شکل می‌گیرد. این اسطوره در سرود ۹۰ ماندالای دهم ریگ ودا ... ادامه مطلب »
مینا کامبین دانش‌آموخته دکتری فرهنگ و زبان‌های باستانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی چکیده در اوستا دو دنیای مینوی و مادی قابل تشخیص است. دنیای مینوی شامل هستندگان مقدسی است که اهوره‌مزدا، امشاسپندان و ایزدان را شامل می‌شوند و از میان آنها اهوره‌مزدا در رأس و آشکارا تواناتر از سایرین است. درست پس از اهوره‌مزدا سپندمینو بسیار نزدیک به ... ادامه مطلب »
سمیه ارشادی؛ دکتری زبان و ادبیات فارسی و پژوهشگر شاهنامه فصلنامه پاژ، سال یازدهم؛ پیاپی ۴۸؛ زمستان ۱۴۰۱ چکیده یکی از تقابل های مهم و پرمفهوم سیاسی– اجتماعی در شاهنامه، میان واژگان «شبان» و «رمه/ گوسپند» دیده می شود که برمبنای آن شاه، «شبانِ» مردم و افراد جامعه، دیگر شاهان و سپاهیان «رمه»های اویند. شبانی در شاهنامه تنها مختص نقش ... ادامه مطلب »
ع) تکرار: در حماسه دو گونه تکرار داریم: یکی که عیب سخن به شمار می‌رود و یکی که حُسن آن. ۱ـ در حماسه‌های شنیداری که شاعری حرفه خود را شاگردوار از شاعری دیگر فرا می‌گیرد، عبارات قالبی و حتی تکرار مصراع‌ها و بیتها بسیار دیده می‌شود. در شاهنامه این‌گونه تکرارها بسیار اندک است و بخشی از آنها را باید به ... ادامه مطلب »
ح) استعاره در شعر فارسی، استعاراتی چون گل به جای رخ، کمان به جای ابرو، کمند و مشک به جای گیسو، بیجاده و یاقوت و عنّاب به جای لب، خوشاب و سیم به جای دندان، نرگس به جای چشم، سرو به جای اندام بلند، ماه به جای زن زیبا و دهها نمونه دیگر از این گونه را نمی‌توان استعاره ... ادامه مطلب »
منتشر شده در ایران نامگ سال بیست و هشتم، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۲ مقدمه ”شاهنامه آخرش خوش است“ مثلی معروف در فرهنگ عامۀ ایرانیان است. بار معنایی این مثل دو وجه متفاوت دارد. وجه اول در بیان کارکرد اجتماعی آن است. برخی از محققان از این مثل اشاره‌ای طنزآلود به اتفاقی ناخوشایند در پایان کار را استنباط کرده‌اند،[۱] اما ... ادامه مطلب »
از آنجا که حماسه شعر کارکرد است، کثرت صنایع لفظی و هرگونه درنگ بسیار در آرایش سخن، که شتاب رویدادها را بگیرد و حواس خواننده را بیش از اندازه به مسائل فرعی دیگر بکشاند، از هیجان و تأثیر شعر حماسی می‌کاهد. از سوی دیگر، شعر بی‌آرایش که فاقد صنایع لفظی و معنوی باشد، سخنی لُخت و عور است. منتها ... ادامه مطلب »
سمیه ارشادی؛ دکتری زبان و ادبیات فارسی و پژوهشگر شاهنامه فصلنامه پاژ؛ دوره جدید، سال یازدهم، شماره دوم، تابستان ۱۴۰۱ چکیده پژوهش پیشرو، ارتباطی متقابل و سلسله وار را در موضوعات «امنیت و اقتدار سیاسی»، «آبادانی»، «دریافت مالیات و رونق اقتصادی»، و «مخارج و بودجه های نظامی»، بنابر گزارش شاهنامه و دیگر منابع تاریخی بیان خواهد نمود؛ ... ادامه مطلب »
باشگاه شاهنامه پژوهان ایران را باشگاه شاهنامه پژوهی خواهیم کرد