باشگاه شاهنامه پژوهان ایران را باشگاه شاهنامه پژوهی خواهیم کرد
بازبینی کلی
باشگاه شاهنامه پژوهان _ کتابشناخت: شاهنامه متنی دشوار آسان نماست. بنابر گفته جلال خالقی مطلق معنی این سخن آن است که حتی کسی که از پیش، مطالعه ای در این کتاب نداشته باشد، در همان خواندن نخستین آن، مضمون بیت ها و موضوع سخن را از جریان داستان حدس میزند و خود را کمتر نیازمند به دقت در سخن سراینده می بیند. ولی اگر به سببی ناچار به باریک نگری بیشتری در متن کتاب گردد، درخواهد یافت که کمتر بیتی و دست کم کمتر صفحه ای از آنرا دقیقا دریافته است.
کتاب یادداشت های شاهنامه فردوسی اثر جلال خالقی مطلق که از سوی انتشارات مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی منتشر شده است ما را برای باریک بینی در متن شاهنامه و دقت در معنی واژگان و ابیات یاری می دهد. نخستین کار این یادداشت‌ها توضیح واژهها و اصطلاحات و عبارات و نکات دستوری و شرح و تفسیر مصراع‌ها و بیت‌هاست. همچنین شرح برخی از مسائل تصحیح، پرداختن به مشکل وزن و قافیه، گفتگو در زیبایی و شیوایی یا معایب و نواقص لفظی و معنوی، سخن در هنر سخن‌پردازی و داستان‌سرایی، توضیح نکات مربوط به اسطوره و تاریخ و آیین‌‌ها و یادداشت‌ها ، از دیگر ویژگی های این کتاب یادداشت های شاهنامه است.
بررسی ابیات، معنی آنها و شرح نسخه بدلهای مورد استفاده در تصحیح شاهنامه و دلیل انتخاب و رد برخی ابیات مشکوک در این کتاب ارزشمندجای گرفته است. جلال خالقی مطلق در این کتاب در ارایه دلایل خود علاوه بر موازین نسخهشناسی به دلایل متنی، واژهشناسی تاریخی و شواهدی از متون دیگر نیز تکیه کرده است. وی با دانشی که به زبانهای ایرانی باستان و فارسی میانه دارد، به بررسی دقیق زبانشناسی، ریشهشناسی و واجشناسی تاریخی واژهها میپردازد و در نهایت دلیل گزینش واژه را با توجه به روند تاریخی تحولات واژگانی و کاربرد آن در متون تاریخی توضیح میدهد.
شاید بتوان کتاب یادداشت های شاهنامه را با توجه به گستردگی و باریک بینی آن در پژوهش و بررسی شاهنامه و ابیات و واژگان ان یکی از برجسته ترین آثار شاهنامه پژوهی دانست.
در دفتر دهم این کتاب درباره وصف رستم در شاهنامه امده است :
شِگِفتی به گیتی چو رستم بس‌ست / کزو داستان در دل هر کس‌ست
بسیاری از خطبه های داستان های شاهنامه اشاره ای به درونمایۀ داستان دارند. از آنجا که این داستان بیشتر شرح کرده های رستم است ، از اینرو در پایان خطبه پس از برشمردن صفات خداوند و شگفتی های آفرینش او ، موضوع را به رستم می کشاند و می گوید: یکی از این شگفتی ها نیز رستم و داستان های اوست که هر کس به یاد دارد و بر زبان می راند.
جلال خالقی مطلق کتاب یادداشت های شاهنامه را در کنار کار بزرگ خود در ویرایش شاهنامه تنظیم و پس از انتشار ویرایش شاهنامه، منتشر کرده است.
