باشگاه شاهنامه پژوهان ایران را باشگاه شاهنامه پژوهی خواهیم کرد
باشگاه شاهنامه پژوهان _ کتابشناخت: کتاب شاهنامه نقالان اثری از مرشد عباس زریری است.
مرشد عباس زریری این کتاب را «کتاب مستطاب نثر شاهنامه فردوسی» و زریری‌نامه نیز نام نهاد که پس از او به نام شاهنامه نقالان شناخته شد و اما شاید بتوان این کتاب را شاهنامه توده مردم نیز نام نهاد.
از میان نقالان ایران‌زمین، مرشد عباس زریری و کتاب او شهرت زیادی دارند و این شهرت بیش از متن طومار، به اجراهای سحرانگیز و تاریخی مرشد عباس در اصفهان و شب‌های سهراب‌کشی او در پیوند است. شاید بتوان چنین گفت که این اثر نتیجه سال ها نقالی در قهوه خانه ها و در میان مردم است. آن گونه که جلال‌الدین همایی می گوید : «داستان سهراب‌کشی نقال‌ها را در قهوه‌خانه‌های قدیمی شنیده‌اید. واقعا قیامتی برپا می‌شد که دیدنی و شنیدنی بود. ای کاش مرحوم مرشد عباس اصفهانی و نقالی او را در قهوه‌خانه‌های ناظر و خسروآقای اصفهان دیده بودید که از چند هزار شنونده پیر و جوان، به قول خودش، در روز سهراب‌کشی یک من اشک و یک دامن زر می‌گرفت.
این کتاب روایتی است از داستان های پهلوانی و ملی که میان مردم شهرت داشت و نقالان در مجالس باشکوه خود آن را نقل می کردند . شاهنامه نقالان کتابی است که مرشد عباس زریری اصفهانی ۱۸ سال از عمرش را برای تدوین و نگارش آن گذاشت و جلیل دوستخواه ۵۰ سال برای ویرایش آن کوشش کرده است. این کتاب گنجینه‌ای از روایات شنیدنی از شاهنامه و جوانمردی و میهن‌پرستی است.
مرشد عباس زریری درباره اثر ارجمندی که برجای گذاشته است می گوید : من برای حفظ گنجینه داستانهای ملی کتابی نوشته‌ام که از هر جهت بی‌نظیر است و شامل همه داستانهای پهلوانی و افسانه‌های ملی توام با اشعار شاهنامه و نقل عباراتی از تواریخ و اشعار بسیاری از شعرا به مناسبت مطلب و حتی ذکر برخی آیات و کلمات قصار بزرگان می‌شود و از هر حیث جامعیت دارد. کتاب من از زمان مهابادیان، که قبل از آدم ابوالبشر بودند، تا به هنگام پادشاهی کیومرث و از آن هنگام تا جلوس اسکندر را شامل است.
یکی از ویژگی این کتاب، آمیختگی زبانی آن است. وجود واژه‌های رسمی و درباری در کنار واژه‌های کوچه‌بازاری، وجود ردپاهایی از تقلید نثر منشیان دوره صفوی و قاجار و حتی وفور برخی کلمات فرامرزی، مانند ترکی و اروپایی، مثلا راپورت، ژست و…، نشان از این مسئله دارد. این کتاب ما را به داستانها و حماسه های شاهنامه و اسطوره های ملی می برد آنگونه که در سالیان نه چندان دور در قهوه خانه ها و میان مردم نقل می شد و می توانیم از این داستان ها به تفاوت روایات تقالان با داستانهای شاهنامه پی برده و دگرگونی برخی شخصیت ها و داستان ها را در بستر روایات مردمی شاهنامه و نقالان درک کنیم.
درباره این اثر سترگ باید گفت که شاهنامه نقالان چهل سال تجربه نقالی و داستان ها و روایات آن را در خود جای داده است. بخش کوچکی از کتاب با نام داستان رستم و سهراب پیشتر از سوی نشر نشر توس منتشر شده بود. اما متن کامل شاهنامه نقالان در پنج جلد، در سال ۱۳۹۶ از سوی نشر نشر ققنوس منتشر شد. این کتاب ارزشمند را به تمامی دوستداران شاهنامه و ادب پارسی پیشنهاد می کنیم.
