مقدمه داستانهای شاهنامه در طول روزگاران متمادی تحول یافته و دگرگون شدهاند. «مطالب اوستایی، چه آنها که در اوستای موجود دیده میشوند و چه آنها که از دست رفته و تنها ذکری از آنها در دینکرد بازمانده، فقط از شاهان پیشدادی و کیانی سخن میگویند، آن هم تا عصر گشتاسب. از داستانها و قهرمانیهای خاندان سام، زال و رستم در ... ادامه مطلب »
نگاهی روانکاوانـــــــه به اسطوره سیاوخـــش / حسین مجتهدی
در این نوشتار، در داستان سیاوخش، عناصر اسطوره و درام در این کهن داستان ایرانی استخراج و استنباط گردید و بر پایهی قسمت نخست از جنبهی روان کاوانه بازخوانی و تفسیر شد و مولفههای محورین روان کاوانهای چون عقدهی ادیپ، پدر کشی ( نیز پسر- برادرکشی) کهن تخیل ها، ردیادها، سازوکارهای دفاعی روان، پایگاههای روان، روابط بین فردی و جایگاههای ... ادامه مطلب »
فلسفه تاریخ ایران و شاهنامه فردوسی / مرتضی ثاقب فر
در این نوشتارکوتاه جای آن نیست که به بحث درباره ماهیت فلسفهی تاریخ و چیستی حماسهی ملّی بپردازیم، تنها اشاره میشود که این نویسنده به تعریف هگل از فلسفهی تاریخ که آن را والاترین پایه خودآگاهی قومی میشمارد باور دارد و فلسفهی تاریخ را همان بررسی اندیشهگرانه تاریخ میداند. درواقع فلسفهی تاریخ پژوهشی است که میخواهد در پس رویدادهای پراکنده ... ادامه مطلب »
بررسی نورومیتولوژیک شاهنامه: جمشید و ماهیت انسانی / عبدالرضا ناصر مقدسی
عبدالرضا ناصرمقدسی در بررسی نورومیتولوژیک شاهنامه داستان جمشید اگر مهم ترین نباشد یکی از مهم ترین داستانهای شاهنامه محسوب می شود. البته باید توجه داشت که بخش عمده ای از داستان جمشید در شاهنامه را داستان ضحاک تشکیل می دهد.ما بخشی مجزا را به ضحاک اختصاص خواهیم داد.زیرا داستان ضحاک نکته های بسیار مهمی دارد که خود نیازمند فصلی ... ادامه مطلب »
گرایش مذهبی فردوسی: تعصّب یا تساهل؟ / ابوالفضل خطیبی
در یکصد سال گذشته، یکی از مسائل بحثانگیزِ شاهنامهشناسی، بحث دربارۀ مذهب فردوسی بوده است. از خودِ شاهنامه و منابع قدیم پیداست که فردوسی بر مذهب شیعه بوده و بر همین اساس نولدکه نوشت که فردوسی شیعی بود، ولی به هیچ یک از غُلاه شیعه تعلّق نداشت (نولدکه ۱۳۷۵ش، ص۶۸). شیرانی بر اساس بیتهایی در ستایش خلفای راشدین در دیباچۀ ... ادامه مطلب »
بررسی نورومیتولوژیک شاهنامه: تهمورث دیو بند / عبدالرضا ناصرمقدسی
نویسنده: عبدالرضا ناصر مقدسی داستان پادشاهى تهمورث در شاهنامه بسیار کوتاه است.اما در همین داستان کوتاه روایتى بسیار جالب وجود دارد که مى تواند یکى از مهم ترین مشخصه هاى تجربه اسطوره اى را به ما نشان دهد. به روال جستارهاى قبلى یکسرى از توضیحات مقدماتی مى تواند بسیار کمک کننده باشد.در جستارهاى قبلى تاکید کردم که نورومیتولوژى بدنبال ... ادامه مطلب »
تلقی قدما از وطن / محمدرضا شفیعی کدکنی
یکی از عمدهترین مسائل عاطفی، که حوزۀ گستردهای از تأملات انسان را در دوران ما به خود مشغول داشته، مسالۀ وطن است. دستهای با شیدایی تمام از مفهوم وطن سخن میگویند و جمعی نیز بر آنند که وطن حقیقتی ندارد. زمین است و آدمیان، همهجا وطن انسان است و جهان را وطن انسان میشمارند. آنچه مسلم است این است که ... ادامه مطلب »
واژه شناسی «بور» و «بیان» در زبان گورانی / آرش اکبری مفاخر
چکیده «بور» /ba:wr/ و «بیان» /bayân/ در حماسه های گورانی نام دو رزم جامۀ رستم است که آنها را جداگانه یا با هم می پوشیده است. این واژگان در متون حماسی گورانی کاربردی چهارگانه دارند: ۱) بور (/ ببر). نام جوشن رستم که پوست بور/ ببر نیز خوانده می شود. ۲) بیان. رزم جامۀ ویژۀ رستم که با آن شناخته ... ادامه مطلب »
بررسی ویژگیها و روش ویرایش نامه ی باستان و معرفی آثار استاد میرجلال الدین کزازی در زمینه ی شاهنامه، اسطوره شناسی و زبان فارسی/ زاگرس زند
پیشکش به شاهنامه شناس فرهیخته، استاد کزازی ارجمند، که دانش ایران شناسی و منش والای ایرانی را یکجا دارد. در این جستار که در پنج بخش گردآمده است، کوشش شده تمامی نوشته ها، پژوهش ها، ویرایش ها و ترجمه های استاد کزازی، که درباره ی شاهنامه و پیرامون دانش ها و شاخه های در پیوند با آن چاپ شده و ... ادامه مطلب »
بررسى نورومیتولوژیک شاهنامه / هوشنگ پیشدادى و عروج انسان
بخش سوم: هوشنگ پیشدادى و عروج انسان عبدالرضا ناصر مقدسی بحث هوشنگ پیشدادى یکى از مهم ترین محورهاى این سلسله جستار مى باشد.زیرا بخوبى مى تواند پتانسیل هاى این علم بینارشته اى را به ما نشان دهد.براى اینکه این جستار را بهتر درک نماییم ذکر یک موضوع بسیار حائز اهمیت است.نورومیتولوژى گرچه بر ریشه یابى نحوه ی ایجاد و نیز ... ادامه مطلب »