سخنرانی دکتر متیو کامپرتی در خانه هنر برگزار شد

باشگاه شاهنامه پژوهان _ گروه خبر : سخنرانی دکتر متیو کامپرتی در خانه هنر برگزار شد . سخنرانی دکتر متیو کامپرتی با عنوان representation of  xwarrah and senmurv in ancient persian art به دعوت دکتر علی امینی , سیزده خرداد ماه در خانه هنر برگزار شد . آنچه در ادامه می آید چکیده این سخنرانی است که به زبان انگلیسی ایراد شد .همچنین گزارش تصویری باشگاه شاهنامه پژوهان را در ادامه مشاهده خواهید کرد .
این سخنرانی متمرکز است بر بررسی اثر بسیار اسرار آمیز و مشهور اواخر دوران ساسانی یعنی تاق بستان. تاق بستان اثر ناتمامی است که شامل دو غار مصنوعی کنده شده و یک نقش برجسته یادبودی ساسانی می باشد.

شاهی که تاق بستان را ساخته است با اطمینان قابل شناسایی نیست زیرا تاج مورد بحثی که او در نقش برجسته های داخل تاق بزرگ بر سر دارد با هیچ یک از تاجهای ساسانی موجود در سکه ها قابل تطبیق نیست. متخصصین تاریخ هنر اخیرا برخی نظریات پیرامون قسمتهای متفاوت در ساختار نقش برجسته های درون تاق بزرگ همراه با اظهارات بسیار قانع کننده ای که تنها از طریق منابع مکتوب دوره اسلامی تایید می شود ارائه داده اند.

بسیار احتمال دارد که بستام/ ویستهم که از آسیای میانه آمده بود و بسیاری از عناصر بیرونی (سغدی) را وارد ایران کرده بود؛ تاق بزرگ را بنیان نهاده باشد. این می تواند دلیل وجود شکل موجودی ترکیبی روی لباسهای اشخاص داخل تاق بزرگ باشد که به اشتباه این شکل به عنوان نماد سیمرغ شناخته شده است.

بنا به نظر نگارنده موجود ترکیبی با صورت سگ و پا و دم طاووس نه نماد سیمرغ، بلکه نشان دهنده فره است. شکل این موجود احتمالا از آسیای میانه به ایران ساسانی وارد شده باشد. نقاشی های سغدی مربوط به نیمه قرن هشتم میلادی از پنجکنت نیز می تواند تایید کننده این نظریه باشد .

This talk focuses on the very famous and enigmatic late Sasanian monument of Taq-i Bustan. The unfinished monument at Taq-i Bustan includes two artificially carved grottoes and a typical celebrative Sasanian rock relief. The Persian sovereign who built Taq-i Bustan cannot be identified for certain since the problematic crown that he wears in the reliefs of the larger grotto does not present any clear parallel in Sasanian coinage. Art historians have recently proposed some ideas about different phases in the construction of that monument with very convincing arguments that could even find some support in Islamic written sources. It is highly probable that an usurper (Bastam/Bistam/Vishtam) who came from Central Asia and imported many external elements (namely Sogdian) in Persia initiated the larger grotto at Taq-i Bustan. This could be the reason of the occurrence of unique composite creature just on the garments of relevant people on those rock reliefs that has been wrongly identified as a representation of the Senmurv of Iranian epics. In this author’s opinion, the composite winged creature with the face of a dog, paws and peacock tail is not a representation of the Senmurv but the concept of Xwarrah. That creature has been probably introduced from Central Asia into Sasanian Persia and not vice-versa. Mid-8th century Sogdian paintings from Penjikent could further support such an hypothesis